همه ما وقتی برای اولین بار یک سیستم عامل غیر از سیستم عامل هایی که محیط گرافیکی پیش فرض دارن مثل ویندوز  رو نصب می کنیم(البته اگر نصب رو در مرحله اول به درستی انجام بدین) با محیط سیاه و سفیدی مواجه میشید. به این محیط در اصطلاح shell یا همان رابط خز فرمان است که در شکل زیر یک مثالی از این محیط را مشاهده می کنید، در حقیقت این بخش رابطی است بین شما و سیستم عاملی است که در ادامه قصد کار کردن با آنرا دارید:

البته بسته به نوع همین shell این محیط  می تونه رنگی هم باشه. Shell تعاریف زیادی داره که شما می تونید در سایت های دیگه مطالعه کنید؛(برای این کار کافی که در google سرچی انجام بدین تا این مطالب رو پیدا کنید) در این مطلب یک تعریف ساده در عین حال کاربردی رو براتون از shell می گم:

Shell یک رابطی است بین کاربر و سیستم عامل که شما تا 95 درصد کارهایی رو که لازیم دارید می تونید در این محیط ها انجام بدین مثل گوش دادن به موسقی، جستجو کردن در وب البته بدون تصویر ، خواندن میل های و استفاده از تلگرام .

در ادامه با چند مثال از بخشها ذکر شده آشنا می شوید:

برای مثال  برنامه lynx برای جستجوی وب  استفاده می شود که در شکل زیر صفحه گوکل باگذاری شده است(جالبه که این صفحه بدون عکس است چون در محیط بدون گرافیک باز شده است):

بخش پیام رسان ها در خط فرمان

برنامه تلگرام را می توانید در خط فرمان اجرا کنید و از آن استفاده کنید، در شکل زیر شما برنامه خط فرمان تلگرام را مشاهده می کنید:

بخش خواندن میل در خط فرمان 

برای خواندن میلها از برنامه mutt می توانید استفاده کنید،در شکل زیر بخش ارسال میل صفحه compose  در خط فرمان این برنامه را مشاهده می کنید

برنامه mutt برای مشاهده میل در خط فرمان با قابلیت ارسال میل صفحه browser

برنامه mutt برای مشاهده میل در خط فرمان با قابلیت ارسال میل صفحه index

بخش پخش کردن فایلهای صوتی

 برنامه mplayer برای پخش فایلهای صوتی در shell

علاوه بر این شما می تونید یک سیستم عامل قوی مثل FreeBSD رو از طریق همین خط فرمان ساده 100 در 100 مدیریت کنید. من همیشه میگم که اینترنت برای من سیاه هست مثل محیط shell و با استفاده از این محیط شما می تونید که به دنیا حکومت کنید.(برای دریافت اطلاعات بیشتر به بخش BSD برای مهندسین شبکه در همین سایت در آدرس زیر مراجعه کنید تا مشاهده کنید که چه سرورهایی را می توانید با FreeBSD راه اندازی کنید)

(آموزش FreeBSD برای مدیران شبکه)

Shell انواع مختلفی داره قدیمی ترین آن sh هست که در همه سیستم عاملهای یونیکسی و لینوکسی وجود داشته و دارد. کار با sh بسیار سخته البته این دلیلی نمیشه که فکر کنید کار با این سیستم عامل سخته، شما با استفاده از شلهای مدرنی مثل bash   tcsh می تونید به راحتی در تایپ کردن فرمان  راحتر اقدام کنید واز قایلیتی مثل کامل کردن فرمان ها و به خاطر سپردن فرمان های اجرا شده و قابلیتهای دیگه ای هم استفاده کنید، ولی باید این رو بهتون بگم که sh در زمان خودش بی نظیر بوده و انقلابی در سیستم عامل های خط فرمانی بوده است.

بعدها به دلیل راحت استفاده کردن کاربران از سیستم عاملها محیط های Shell دستخور تغییراتی اساسی شد و رنگ هم به اون اضافه شد و حتی تحت این محیطها زبان های سطح بالایی به نام shell scripting ایحاد شده که در مباحث بعدی آموزشی کامل از ان ارایه میشه.

محیط هایی مثل bash   csh   tsh   ksh   به وجود اومد که هر کدام قابلیت های خاص خودشون رو دارن که هدف من در این بخش توضیح در مورد اونها نیست.

هدف من در بخش فرمان هایی هست  که هر شخصی باید بدونید .اینه که شما روش استفاده کردن ساده رو یاد بگیرید تا بتونین با هر سیستم عاملی مبتنی بر خط فرمان کار کنید.

فرمان چیست؟

اول باید فرمان رو براتون توضیح بدم؛برنامه ها برای اینکه بتونن با کاربران و سیستم عامل کار کنن یک سری دستوراتی در قالب فرمان ایجاد کرده اند که کاربران با تایپ کردن و بعد اجرا کردن می تونن کارهای مورد نظر خودشون رو انجام بدن. برای اجرا کردن این فرمان ها باید انها رو به صورت صحیح تایپ کرده و برای اجرا Enter کنید.  در مثال زیر شما مشاهده می کنید که با استفاده از فرمان ls ( این فرمان مخفف list است) شما می توانید همه محتویات موجود در یک شاخه را مشاهده کنید:

سویچ های هر فرمان چیست ؟

از هر فرمان انتظار انجام کارهای مختلفی میره، بدلیل اینکه برای هر کاری که فرمان انجام میده یک فایل جدید ایچاد نکنید و تعداد فرمان های اجرایی شما زیاد نشه  از سویج استفاده میشه، سویچ ها با علامت {–} شروع میشه و هر حرفی یک عملی رو انچام میده؛  برای مثال سویچ {l} در فرمان ls لیست کاملتری از شاخه ها و فایلها رو برای شما نمایش می دهد:

ما را دنبال کنید تا با فرمان ها و سویچ های متداول آنها بیشتر آشنا شوید.